Czas trombinowy
Czasem trombinowym określa się dynamikę, wyrażaną w sekundach, z jaką pod wpływem trombiny nieaktywny fibrynogen zmieni się w fibrynę, czyli włóknik, będącą głównym składnikiem skrzepu. Przy prawidłowym działaniu zamyka to uszkodzone naczynie i tym samym hamuje krwawienie. Przekształcenie fibrynogenu do fibryny stanowi ostatni etap skomplikowanej kaskady reakcji, jaką stanowi proces krzepnięcia krwi.
Określenie czasu trombinowego służy do oceny przebiegu właśnie tego ostatniego etapu. Ma na niego wpływ poziom i funkcja fibrynogenu, obecność i aktywność leków przeciwzakrzepowych, sprawność polimeryzacji i stabilizacji fibryny oraz obecność produktów degradacji fibryny, które wydłużają czas trombinowy. Jego wartość jest zależna od stężenia fibrynogenu, ale jest niezależna od aktywacji układu zewnątrzpochodnego i wewnątrzpochodnego krzepnięcia.
Przeciętnie prawidłowy wynik czasu trombinowego wynosi od 12 do 24 sekund, jednak każde laboratorium może sobie wyznaczyć własne normy w tych granicach.
Trombina jest enzymem osocza krwi. Powstaje w wyniku działania aktywnego czynnika X z protrombiną występującą w krwi. Przy prawidłowym działaniu organizmu, proces jej wytwarzania jest zapoczątkowany przez uszkodzenie tkanek.
Fibrynogen to białko osocza krwi, które ma rolę w końcowej fazie procesu krzepnięcia. Pod wpływem trombiny przekształca się w fibrynę - włóknik, który współtworzy skrzep krwi. Jest ona wytwarzane w wątrobie.
Fibryna, zwana włóknikiem tworzy rusztowanie skrzepu. Jest prostym białkiem fibrylarnym, które wytrącająca się z osocza krwi podczas procesu jej krzepnięcia.
Kiedy wykorzystuje się te badanie
Badanie czasu trombinowego (badanie TT) może wykazać niedobór fibrynogenu lub jego nieprawidłową budowę, często wykorzystuje się do sprawdzenia i ewentualnego zdiagnozowania problemu z krzepliwością krwi. Ponadto używany jest w przypadku monitorowania terapii lekami mającymi wpływ na krzepnięcie, takimi jak inhibitory trombiny, streptokinazy, urokinazy, tkankowege aktywatory plazminogenu czy rekombinowane tkankowe aktywatory plazminogenu. Wydłużenie czasu trombinowego około 1,5 razy świadczy o skuteczności zastosowanego leczenia.
Można też za jego pomocą sprawdzić czy próbki osocza uległy kontaminacji przez heparynę.
Klasycznie do badania pobiera się pełną krew z żyły łokciowej, u dzieci natomiast stosuje się niewielkie nacięcie lancetem na skórze w celu wywołania niewielkiego krwawienia. Badanie można wykonać bez uprzedniego przygotowania pacjenta, chociaż zalecane jest aby pacjent był na czczo, co najmniej 8 godzin po ostatnim posiłku. Otrzymaną próbkę wysyła się do laboratorium do analizy.
Można również wykorzystać poręczny analizator krzepliwości krwi, na przykład qLabs, którym można wykonać badanie używając małej próbki z prawie bezbolesnego nakłucia palca. Wynik można otrzymać jeszcze w trakcie pojedynczej wizyty u lekarza.
Czego można się dowiedzieć z badania TT
Nieprawidłowy wynik badania trombinowego, czyli długi czas krzepnięcia krwi może wynikać z:
- niedoborów fibrynogenu - hipofibrynogenemii, na przykład w zespole rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, (DIC, ang. disseminated intravascular coagulation);
- braku fibrynogenu - afibrynogenemii;
- dysfibrynogenemii - zaburzenia budowy fibrynogenu;
- choroby miąższu wątroby np. w wyniku marskość wątroby – upośledza syntezę czynników krzepnięcia: protrombinę i fibrynogen;
- koagulopatia ze zużycia - obniżenie poziomu fibrynogenu w wyniku jego zużycia w procesie wykrzepiania w naczyniach;
- gammapatie monoklonalne - na przykład szpiczak plazmocytowy, makroglobulinemia Waldenstroma;
- mocznica - w przypadku niewydolności nerek;
W przypadku monitorowania przebiegu terapii lekami przeciwzakrzepowymi wyniki badania trombinowego służą do sprawdzenia prawidłowości leczenia lub ewentualnej zmiany dawki przyjmowanych specyfików.
Tutaj jest dostępny poręczny i szybki system pomiaru krzepliwości krwi qLabs. Doskonałe narzędzie dla punktu opieki medycznej i pacjenta.
